By سارا اوحدی اخرین بروزرسانی در تاریخ شهریور 17, 1404 توسط سارا اوحدی
باستان‌شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی بار دیگر روی صحت و سقم کاوش‌های فاز دوم گذر تاریخی کمرزرین تأکید کرده و اعلام کردند هیچ سند علمی مبنای ادعای «کشف کاخ سلجوقی» در این محوطه نیست. علیرضا جعفری‌زند، کاشف نخستین لایه‌های این گذر و مدافع حفظ آن، ضمن ابراز تأسف از شیوه کنونی کاوش، نواقص جدی روش‌شناسی را گوشزد کرده است.
نقدهای اصلی کاوش‌های فاز دوم
- هم‌زمانی کشفیات از دوره‌های اشکانی، صفوی و سلجوقی در یک سطحِ باستان‌شناسی؛ مغایر با اصول لایه‌نگاری.
- تکیه بر چند سکه صفوی و سازه‌های آبی بدون مطالعات ساختاری و مقایسه با منابع تاریخی برای اثبات وجود کاخ.
جعفری‌زند یادآور می‌شود مسجد مرمت‌شده کمرزرین بازمانده دوره آل‌بویه است و اگر بنا یا کاخی از سلجوقیان در این محل بود، باید زیر لایه‌های آل‌بویه دفن می‌شد. ادعای استخراج سازه‌های آب‌رسانی به کاخ نیز بدون سند و مطالعه فنی رد شده است.
پیشنهاد برای کاوش اصولی و علمی
- تشکیل «تیم تخصصی مشترک» از باستان‌شناسان خبره، مرمت‌گران و تاریخ‌نگاران معماری برای تدوین طرح جامع لایه‌نگاری.
- استفاده از روش‌های ژئوفیزیکی (مقاومت الکتریکی و رادار زمین‌پیمایی) پیش از هر گمانه‌زنی دستی به‌منظور تعیین موقعیت دقیق ساختارهای زیرسطحی.
بازنگری این رویکرد می‌تواند از تخریب غیرعلمی محوطه جلوگیری کند و پاسخی مستدل به پرسش‌های تاریخی پیرامون شکل‌گیری و توسعه بافت مرکزی اصفهان ارائه دهد.