By سارا اوحدی اخرین بروزرسانی در تاریخ مهر 10, 1404 توسط سارا اوحدی
حضور زنان در دفاع مقدس، نمونه‌ای بی‌سابقه از ایثار و مقاومت است که فراتر از مرزبندی‌های جنسیتی قابل تکرار نیست. زنانی که با اتکا به ایمان و توانمندی‌های خود، نقش کلیدی در تأمین ملزومات جبهه و پشت جبهه ایفا کردند و سهم بزرگی در شکل‌گیری هویت جمعی انقلاب اسلامی داشتند.
نقش محوری حضور زنان در دفاع مقدس در جبهه‌ها و پشت جبهه‌ها
در فرآیند دفاع مقدس، حضور زنان در دفاع مقدس فراتر از پشتیبانی عادی بود. آن‌ها ضمن مدیریت بیمارستان‌های صحرایی و واحدهای امداد، با اداره آشپزخانه‌های مرکزی، اختصاص نیروی لجستیک و تولید ادبیات مقاومت به صحنه جهاد پیوستند. بر اساس آمار، بیش از ۵۰۰ هزار نفر از بانوان کشور در رسته‌های پزشکی، خدمات بهداشتی و فرهنگی در کنار رزمندگان فعالیت نمودند.
دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی حضور زنان در دفاع مقدس
حضور زنان در دفاع مقدس پیامدهای گسترده‌ای در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی داشت. از ایجاد کارگاه‌های آموزش مهارت‌های فنی و هنری ویژه خانواده رزمندگان تا تشکیل شبکه‌های مردمی خدمات‌رسانی در روستاها و شهرهای مرزی. نمونه‌هایی از این دستاوردها:
- بسیج خواهران: سازماندهی گروه‌های امداد در خط مقدم و محل اسکان جانبازان
- مدرسه‌های صحرایی: ارائه دوره‌های قرآنی و نشر فرهنگ مقاومت میان کودکان و نوجوانان
این فعالیت‌ها، روحیه خودباوری و مسئولیت‌پذیری را در نسل جدید نهادینه کرد.
میراث حضور زنان در دفاع مقدس و افق‌های آینده
میراث حضور زنان در دفاع مقدس، الگویی شاخص برای مدیریت بحران و ساخت سرمایه انسانی است. امروز با برگزاری نمایشگاه‌های مستندات دفاع مقدس و مستندسازی خاطرات بانوان رزمنده، گامی مؤثر در انتقال این الگو به نسل‌های آینده برداشته شده است. برای ارتقای نقش‌آفرینی زنان در مقاطع حساس کنونی، لازم است:
- ثبت دیجیتال مصاحبه‌ها و خاطرات زنان فعال در دفاع مقدس
- راه‌اندازی دوره‌های ویژه بازآموزی مفاهیم ایثار و مدیریت بحران براساس تجارب دوره جنگ
با اجرای این برنامه‌ها، حضور زنان در دفاع مقدس همچنان به‌عنوان مکتبی زنده در مدیریت اجتماعی و روحیه مقاومت به حیات خود ادامه خواهد داد.