اخرین بروزرسانی در تاریخ اردیبهشت 22, 1404 توسط سارا اوحدی
کرمانشاه، ایران – خانه تاریخی “حاج آخوند” در کرمانشاه، بنایی متعلق به دوره قاجار و از میراث گرانبهای این شهر، برای چندمین بار از سوی صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور، جهت واگذاری به بخش خصوصی به مزایده گذاشته شد. این در حالی است که این بنای ارزشمند، با وجود چندین نوبت مزایده، همچنان با بی‌اقبالی سرمایه‌گذاران مواجه شده است.
فردین زارعی، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان کرمانشاه، در گفت‌وگوی اخیر خود با اشاره به قدمت تاریخی این بنا، اظهار داشت: “خانه حاج آخوند مربوط به دوره قاجار و متعلق به یکی از علمای بزرگ شهر کرمانشاه بوده است.” وی افزود: “این بنا در سال‌های گذشته به تملک میراث فرهنگی استان درآمده و باتوجه به قدمت و فرسودگی که داشت، چندین مرتبه مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.” تلاش‌های صورت گرفته برای حفظ و احیای این بنا، نشان از اهمیت آن در بافت تاریخی شهر دارد.
چرا سرمایه‌گذاران بی‌میل هستند؟
رئیس میراث فرهنگی شهرستان کرمانشاه تصریح کرد: “باتوجه به رویکرد وزارت میراث فرهنگی در سال‌های اخیر مبنی بر واگذاری خانه‌های تاریخی به بخش خصوصی برای حفظ و احیای آن‌ها، واگذاری خانه تاریخی حاج آخوند کرمانشاه نیز در دستور کار قرار گرفت.” با این حال، زارعی یادآور شد: “در طول چند سال اخیر این خانه تاریخی چندین مرتبه از سوی صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی کشور برای واگذاری به بخش خصوصی به مزایده رفته، اما سرمایه‌گذاران استقبالی از آن نداشته‌اند.”
زارعی در خصوص چرایی عدم استقبال سرمایه‌گذاران از این بنای تاریخی توضیح داد: “متاسفانه راه دسترسی به این خانه تاریخی در بافت تاریخی شهر کرمانشاه دشوار است و علاوه بر این، فضای کافی برای پارک خودروی گردشگران نیز ندارد.” این دو عامل، از موانع اصلی برای تبدیل این بنا به کاربری‌های تجاری یا اقامتی محسوب می‌شوند که می‌تواند توجیه اقتصادی آن را برای سرمایه‌گذاران کاهش دهد. دسترسی نامناسب و کمبود فضای پارک، از چالش‌های رایج در احیاء بافت‌های تاریخی در بسیاری از شهرهای ایران است.
پاتوق فرهنگی: راه برون‌رفت از وضعیت کنونی
زارعی تنها راه برون‌رفت این بنای تاریخی از وضعیت کنونی را تبدیل آن به یک مکان فرهنگی عنوان کرد و افزود: “به نظر می‌رسد برای اینکه این بنای تاریخی از شرایط فعلی خارج شود، باید تفاهم‌نامه‌ای با یکی از دستگاه‌های فرهنگی استان منعقد شده و آن را به یک پاتوق فرهنگی تبدیل کنند.” این پیشنهاد می‌تواند راهگشا باشد، چرا که کاربری فرهنگی نیاز کمتری به پارکینگ و دسترسی گسترده‌تر دارد و می‌تواند با ماهیت تاریخی بنا همخوانی بیشتری داشته باشد. تبدیل بناهای تاریخی به نگارخانه‌ها، موزه‌های کوچک، کتابخانه‌ها، یا مراکز هنری، نمونه‌های موفقی از احیاء اینگونه فضاها در شهرهای مختلف جهان است.
وضعیت سایر خانه‌های تاریخی کرمانشاه
رئیس میراث فرهنگی شهرستان کرمانشاه با بیان اینکه تاکنون در بافت تاریخی شهر کرمانشاه حدود ۸۰ خانه تاریخی شناسایی شده، عنوان کرد: “از این تعداد، پنج خانه تاریخی در مالکیت میراث فرهنگی قرار دارد که در سال‌های گذشته چهار خانه شامل خانه سوری، خانه فیض مهدوی، خانه صارم الدوله (یا زرشکیان) و خانه زنده‌کش (یا خواجه باروخ) به بخش خصوصی واگذار شده و کاربری پذیرایی و اقامتی پیدا کرده‌اند، اما خانه حاج آخوند هنوز واگذار نشده است.”
خانه حاج آخوند که در محله چال درویشان شریعتی کرمانشاه واقع شده، از بناهای ثبت ملی شده استان است. امید می‌رود با اتخاذ رویکردهای جدید و همکاری‌های بین‌بخشی، این بنای ارزشمند نیز هرچه سریع‌تر احیا شده و به عنوان یک مرکز فرهنگی جدید، به یکی از جاذبه‌های شهر کرمانشاه تبدیل شود. این امر، نه تنها به حفظ یک اثر تاریخی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به رونق فرهنگی و گردشگری منطقه نیز بیانجامد.
