By سارا اوحدی اخرین بروزرسانی در تاریخ شهریور 5, 1404 توسط سارا اوحدی
لک‌های پوستی به‌صورت نقاط تیره یا روشن روی سطح پوست ظاهر می‌شوند و دلایل متعددی از تغییرات هورمونی تا تابش شدید آفتاب یا التهاب پوستی در ایجاد آن‌ها نقش دارد. رنگ پوست توسط ملانین—رنگدانه‌ای قهوه‌ای که در سلول‌های ملانوسیت تولید می‌شود—تعریف می‌شود و عواملی مانند ژنتیک، قرارگیری در برابر اشعه ماوراء بنفش، هورمون‌ها و آسیب‌های پوستی روی میزان آن تأثیرگذارند.
متخصصان پوست تأکید می‌کنند که مواجهه زیاد با نور خورشید، التهاب و دست‌کاری ضایعات جلوی درمان لک را می‌گیرد. علاوه بر این، اقدام‌های نادرست در روتین روزانه می‌تواند فرآیند بهبودی را طولانی‌تر کند. در ادامه به شش اشتباه اصلی اشاره می‌کنیم و نکاتی برای اصلاح هر یک ارائه می‌دهیم:
۱. به‌کارگیری هم‌زمان چند ترکیب روشن‌کننده
محصولاتی مثل ویتامین ث، رتینول و لایه‌بردارهای شیمیایی به‌صورت جداگانه قادرند تولید ملانین را تنظیم و لک‌ها را کمرنگ کنند، اما استفاده هم‌زمان از آن‌ها ممکن است منجر به التهاب، حساسیت و در نتیجه تشدید لک شود. پیشنهاد می‌شود هر ماده فعال را به‌تنهایی آزمایش و پس از دو هفته واکنش پوست را ارزیابی کنید. برای نمونه، ویتامین ث را صبح‌ها و رتینول را شب‌ها یا در روزهای متفاوت مصرف نمایید.
۲. نادیده گرفتن آکنه فعال
لک‌هایی که پس از التهاب و جوش (PIH) ایجاد می‌شوند، تا وقتی مشکل آکنه برطرف نشود، ماندگار می‌مانند. پیش از تمرکز روی رفع لک، بهتر است با کمک داروهای موضعی حاوی رتینول، اسید گلیکولیک یا نیاسینامید و در صورت نیاز با نظر پزشک، آکنه را کنترل کنید تا از تولید ملانین جدید جلوگیری شود.
۳. فراموش کردن یا استفاده نادرست از ضدآفتاب
اشعه UV بدون استثنا لک‌های تیره را تشدید می‌کند. استفاده روزانه از کرم ضدآفتاب SPF حداقل ۳۰ حتی در روزهای ابری و برای نواحی دست و گردن ضروری است. ضدآفتاب‌های فیزیکی حاوی اکسید روی یا تیتانیوم دی‌اکسید برای پوست‌های مستعد لک، گزینه مناسب‌تری هستند.
۴. قرارگیری طولانی‌مدت در معرض گرما
استفاده مکرر از سونا، دوش آب داغ و محیط‌های گرم، التهاب پوست را افزایش داده وملانوسیت‌ها را تحریک می‌کند. کاهش مدت حضور در این شرایط و خنک نگه داشتن پوست با اسپری آب یا تنظیم دمای محیط، به کنترل لک‌ها کمک می‌کند.
۵. لایه‌برداری نادرست یا بیش از حد
لایه‌بردارهای فیزیکی زبر و شیمیایی AHA/BHA در صورت مصرف مکرر سد محافظ پوست را تضعیف کرده و التهاب ایجاد می‌کنند. بهتر است لایه‌برداری فیزیکی را کنار بگذارید و لایه‌بردارهای شیمیایی را حداکثر یک تا دو بار در هفته مورد استفاده قرار دهید.
۶. نداشتن تشخیص دقیق نوع لک
لک‌های قهوه‌ای (PIH) و لک‌های قرمز یا صورتی (PIE) منشأ متفاوتی دارند و به درمان‌های اختصاصی نیازمندند. PIH با ترکیبات روشن‌کننده مثل ویتامین ث، کوجیک اسید یا اسید ترانگزامیک بهبود می‌یابد؛ در حالی که برای PIE باید از عوامل ضدالتهاب مانند نیاسینامید، اسید آزالئیک یا عصاره سنتلا استفاده کرد. شناسایی صحیح نوع لک ضمن سرعت‌بخشی به درمان، از مصرف بی‌هدف محصولات جلوگیری می‌کند.
نکته تکمیلی: اهمیت مرطوب‌کننده و پاکسازی
در کنار اصلاح اشتباه‌های بالا، استفاده روزانه از یک مرطوب‌کننده مناسب و پاکسازی ملایم پوست پیش از خواب به بازسازی سد دفاعی و بهبود ساختار بافتی کمک می‌کند. مصرف آب کافی و تغذیه سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین‌های گروه B نیز روند ترمیم را تسریع خواهد کرد.
با پرهیز از این اشتباه‌های رایج و اصلاح روتین مراقبت پوستی، می‌توانید شانس خود را برای کاهش سریع‌تر لک‌ها و حفظ شادابی و یکدستی رنگ پوست به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهید.