By سارا اوحدی اخرین بروزرسانی در تاریخ مهر 7, 1404 توسط سارا اوحدی
موضوع «فهرست دارویی» در ایران این روزها به معبری پیچیده برای بیماران و صنعت داروسازی تبدیل شده است. ورود دارو به فهرست دارویی، نقطه تلاقی سه ضلع مهم درمان، پوشش بیمه‌ای و حمایت از تولیدکننده است که هرگونه تأخیر یا ابهام در آن، هزینه‌‌ای دوچندان بر دوش بیمار و تأمین‌کننده می‌گذارد.
چرا فهرست دارویی ایران دچار بن‌بست شده؟
سیاست‌گذاری مبهم در تدوین «فهرست دارویی» باعث شده بسیاری از داروهای نوین، با وجود تأیید علمی و کارایی بالا، سال‌ها در صف دریافت مجوز پوشش بیمه‌ای بمانند. تأخیر متوسط ۹ ساله ورود مولکول‌های جدید به فهرست دارویی، در حالی است که در همان سال‌ها، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ده‌ها تا صدها داروی جدید را تأیید می‌کند.
این پروسه طولانی و پیچیده فهرست‌گذاری، نتیجه عوامل زیر است:
- پیچیدگی در ارزیابی هزینه‌اثربخشی و ارزش نسبی دارو
- محدودیت منابع بیمه‌ای و تأخیر در تخصیص بودجه
پیامد تأخیر ورود دارو به فهرست دارویی
معطل ماندن دارو در فرآیند «فهرست دارویی» تنها به افزایش هزینه درمان برای بیماران منجر نمی‌شود، بلکه بهره‌برداری از فناوری‌های نوین را با خطر برمی‌گرداند. در نبود پوشش بیمه‌ای، قیمت آزاد داروها چند برابر شده و دسترسی قشر وسیعی از بیماران دیابتی، سرطانی و مبتلایان به بیماری‌های کبدی به داروهای حیاتی محدود می‌گردد.
علاوه بر این، صنعت داروسازی داخلی نیز از توقف در فهرست‌گذاری آسیب می‌بیند و انگیزه سرمایه‌گذاری در تولید ژنریک و بومی‌سازی داروهای بیوتکنولوژی کاهش می‌یابد.
راهکارهای تسهیل پروسه فهرست دارویی
برای رفع گلوگاه «فهرست دارویی» در ایران، باید رویکردی دو وجهی اتخاذ کرد:
- شفاف‌سازی معیارهای ارزش‌گذاری دارو و کاهش زمان بررسی پرونده‌ها
- ارتقای تعامل سازمان غذا و دارو با انجمن‌های علمی و صنعت داروسازی
این اقدامات می‌تواند فرآیند ورود داروهای جدید به فهرست دارویی را کوتاه‌تر و دسترسی بیماران به درمان‌های مؤثر را تسهیل کند.
افزایش شفافیت در فهرست دارویی و اصلاح مقررات بیمه‌ای، کلید بازگشایی مسیر درمانی برای میلیون‌ها بیمار ایرانی است.